آن سرش ناپیدا بودن(برای نشان دادن حد کمال و مبالغه به‌کار می‌رود)

به سر دویدن- با سر رفتن

از خجالت آب شدن-بسیار شرمنده شدن

خون گرم-خوش برخورد-با عاطفه-پر مهر

دسته گل به آب دادن-کاری به خطا انجام دادن

برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

 
خوش خوشان-اندک اندک-به تدریج-کم کم

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد

تِپ تِپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان

خرده مالک-مالک زمین کشاورزی کوچک

آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار

راه کج کردن-مسیر خود را تغییر دادن-منصرف شدن

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

دست دوم-کار کرده-مستعمل

دخترینه-دختر-مونث

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند

جان جانی-صمیمی-یکدل

خشکه-مزد نقدی بدون غذا و لباس-غذای بدون پخت-لباس بدون دوخت

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

با هم شیر و شکر بودن-نهایت دوستی با هم داشتن

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن

آفتابه خرج لحیم(بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن)

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

 
دهان پر کن-بدون ارزش و اهمیت واقعی

 
د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟

دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

 

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

چهره کردن-نگا. چهره شدن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

 

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

تراشیده-نازک-قلمی-لاغر

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

چرکوندی-لکه دار کثیف

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

زن-عاری از مردانگی-ناجوانمرد-ترسو

حق کسی را دادن-آن چه سزای کسی است به او دادن
حساب ماست بندان یزد-حساب ساختگی

دوبل-دو برابر

 

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد
 

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

پاپی چیزی بودن-چیزی را دنبال کردن-به چیزی محل گذاشتن

به جوش آوردن خون کسی-کسی را به اوج عصبانیت رساندن

دک و پوز-دهان و لب و دندان

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب
خود را به موش مردگی زدن-خود را ناتوان

رج کردن-رج بستن
دل-معده

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند

اُتُل(شکم، اتوموبیل)

 

زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند

از قدیم ندیم‌ها(از گذشته‌های دور)

حضوری-رو در رو

خر ِ دیزه-لج بازی که به خود ضرر بزند

خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

ریختگی-ریزش

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن

زرد بودن اوضاع-خراب بودن اوضاع

چروک خورده-چین خورده-ناصاف شده

 

چاله چوله-جای پر از گودال-زمین ناهموار

اتیکت-برچسب-آداب و رسوم-قاعده

خوش خور-کسی که همیشه غذای خوب بخورد

ربغ رحمت را سر کشیدن-مردن
دست به یکی کردن-همدست شدن-متحد شدن

جز جگر زدن-نفرینی است به معنی به بلا گرفتار شدن-دل سوختن بر اثر اندوه و مصیبت

جای پا-اثر-نشانه-رد

دستگیر شدن-فهمیدن-متوجه شدن-بو بردن-عاید شدن-بازداشت شدن

 

خلق تنگی-عصبانیت-خشمگینی

بپا-مواظب باش-متوجه باش

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی

 

خال گوشتی-نقطه ی برجسته ای از گوشت بر پوست بدن

 

به روز سگ افتادن-بدبخت و بیچاره شدن-به فلاکت افتادن

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

بد گل-زشت-بد ترکیب

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد
رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

زُل زدن-خیره نگاه کردن

حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی

حساب بی حساب-سر به سر-این به آن در-مساوی-هیچ به هیچ

زیر گرفتن-زیر کردن

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

بچه گولزنک-غیر واقعی-بی ارزش

چپو کردن-چاپیدن-غارت کردن

از دست دادن-گم کردن

پَک و پوزه-ریخت و قیافه-شکل ظاهر

دعوت نامه-نامه یا کارتی با درخواست شرکت در یک مجلس یا مراسم-اعلام آمادگی برای پذیرش مهمان در یک کشور دیگر
زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

بار سرکه- ترش ابرو

دبیرستان-آموزشگاه برای دریافت دیپلم متوسطه

پس دادن درس-پاسخ دادن به پرسش های درسی

دلخور بودن-گله مند بودن-ناراضی بودن

از کیسه شدن(هدر شدن، ضرر کردن)

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است

جای پا-اثر-نشانه-رد

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن

تازه داماد-پسری که تازه ازدواج کرده است

چاییدن-سرما خوردن-زکام کردن

از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

 

 

دوا دادن-دوا خوراندن-مسموم کردن-مشروب خوراندن

جرواجر کردن-پاره پاره کردن

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن

دید زدن-چشم چرانی کردن-دور و بر را نگاهی انداختن

ته کیسه دار-کسی که دارای مالی است و در برابر حوادث مادی دوام می آورد

تعارف شاه عبدالعظیمی-تعارف زبانی و غیرجدی

زبان پس قفا-نوعی گل است

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

آواز شدن-شهره شدن

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)
ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

زبان بندان کردن-دهان همه را با ایجاد وحشت بستن و سپس چاپیدن

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن

 

خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن
پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

 

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

خوش دست و پنجه-نگا. خوش دست

ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف

 

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر

دور-بار-دفعه-نوبت

زنده باد-باقی و شاداب و فرخنده باد

چشم زاغ-بی شرم

الدرم بلدرم کردن(بد و بیراه گفتن، ناسزا گفتن)

به یک تیر دو نشان زدن-با یک اقدام دو کار انجام دادن-با یک کار دو نتیجه گرفتن

آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

باد خوردن-هوا خوردن

خستگی در کردن-استراحت کردن

اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

تپلی-گرد و چاق

بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

دست-بار-دفعه-مرتبه-واحد وسایل گوناگون

آجر شدن نان-از بین رفتن درآمد

جامهر گذاشتن-مهری که به نشانه ی مشغول بودن در جایی بگذارند

پشتک-پرش از پشت

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

 

دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

خوب کردن-درمان کردن-شفا دادن

بَده کردن-کسی را بد وانمود کردن-کنفت کردن-از چشم انداختن
جا-رختخواب-بستر
خون کردن-قتل کردن-آدم کشتن

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)
آکَل-آقای کربلایی
تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه
آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)
به روی خود نیاوردن-اهمیت ندادن-به سکوت برگزار کردن-خود را به آن راه زدن
چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

این تن را کفن کردی-این تن بمیرد

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی
بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

پاره آجر-شکسته ی آجر
جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن
تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

دست کردن-دست فرو بردن

زانویی-زانو

باری از دوش کسی برداشتن-رنج و زحمت کسی را کم کردن

 
دست بر قضا-از قضا-به طور غیر منتظره-ناگهان

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

ریغماسی-ضعیف و مردنی-مریض و کم مقاومت
پشت سر کسی حرف زدن-در غیاب کسی از او بد گفتن

بارک الله-آفرین خدا بر تو باد-آفرین

پیه گرگ مالیدن بر کسی-کسی را از چشم دیگران انداختن

آمدکار-شگون-فال نیک-خجستگی
راست روده شدن-اسهال گرفتن

آفتابِ پس دیوار-شامگاه

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

بَهمان-فلان

بگو مگو-جر و بحث-مشاجره

چاک و بست نداشتن دهان-دهان لغ بودن-رازدار نبودن
جوجه مشدی-تازه کار و نا آشنا با آداب و رموز مشدی گری
دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

خدا کند-ای کاش

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن

 

 

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

پُر-لبریز-کامل-سیر-زیاد

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

 

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

 

التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

با کسی بحث و مجادله کردن

از سرما چاقو دسته کردن-به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

 
 

به تیر غیب گرفتار شدن-دچار حادثه ی ناگهانی شدن-ناگهانی فوت کردن

پا پس کشیدن-عقب کشیدن

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

جزوه دان-آن چه که دفترچه و کتابچه را در آن می گذارند

آماده‌باش(حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر)

حُقه-زرنگ و ناقلا

 

زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید

دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری
آب باریکه(درآمد اندک اما مرتب)

به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه
حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی

تفنگ در کردن-تیراندازی با تفنگ

دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

زر زر-صدای گوش خراش و یکنواخت-آواز گریه ی نامطبوع بچه

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن
ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

 
افسارسرخود-خود‌رای-افسارگسیخته

تُخم-اصل هرچیزی-دانه

ژست آمدن-برای افاده حالت به اندام و چهره دادن
برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن
این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست-از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد
آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا

زور چپان کردن-به زور در جایی فرو بردن

دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

چاک زدن-نگا. چاک دادن

از خجالت کسی در آمدن-محبت کسی را جبران کردن
دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس
دم دما-نزدیک-حدود-حوالی

پا روی خِر کسی گذاشتن-تنگ گرفتن بر کسی

بی چیز-تهی دست-فقیر

چیز دار-ثروتمند

زُق زُق کردن-احساس درد و تیر کشیدن

خراب شدن-از کار افتادن-منحرف

بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

پیاده کردن-انجام دادن-تحقق بخشیدن-از هم باز کردن

زیر چاق کردن-برای آماده کردن خود تمرین کردن و مهارت یافتن

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن
جمع کردن-گرد آوردن

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)
تخته کردن-تعطیل کردن-بستن-از رونق و اعتبار انداختن

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

دو لا پهنا-پارچه ای که عرض آن دو برابر عرض پارچه های معمولی است

زبان باز کردن-توانایی گفتار پیدا کردن

 

پا سوخته ی کسی شدن-عاشق کسی شدن-زیان بردن به علت دوستی با کسی

چیز دار-ثروتمند
 

خواب به خواب شدن-خواب از سر پریدن-بدخواب شدن

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

آفتاب لب بام(پیری نزدیک به مرگ)

چقال-مهمل بقال

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

دنبال کسی گذاشتن-در پی کسی دویدن-کسی را تعقیب کردن

دربند چیزی بودن-در خیال چیزی بودن

دو جین-دوازده تا

 

ذلیل مرده-ذلیل شده

اِحلیل خوردن(فریب خوردن)

تُخم-اصل هرچیزی-دانه

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

خیط کردن-نگا. خیت کردن

افسارگسیخته-سرکش

جمع و جور-منظم و مرتب

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد
پیسی-بد رفتاری-آزار

اصلاح(تراشیدن ریش و آرایش موی سر نزد مردان)

چل و چو افتادن-شایعه در دهان مردم افتادن

حلال و حرام کردن-پای بند نبودن به دستورات شرعی

خر آوردن-بدبخت شدن

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن(با دشمنی که دفع آن نمی‌توان، مدارا کردن)

تو بوق زدن-رازی را فاش کردن

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)

بادکش کردن-بیرون کشیدن خون بوسیله ی بادکش

آینه‌ی کسی بودن-یکسره از کسی تقلید کردن
خِر کسی را چسبیدن-گریبان کسی را گرفتن و چیزی از او طلب کردن

پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن
پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور
دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

پا به پا شدن-تردید داشتن

پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

جواب دوپهلو-جواب نامشخص و مبهم

روز پنجاه هزار سال-روز قیامت
خِفت-نوعی گره

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی

زیر مهمیز کشیدن-به کار سخت واداشتن و بهره برداری کردن

ادا اطوار(پیچ و تاب و حرکات غیرطبیعی بدن برای جلب توجه)
چس محل کردن-بی اعتنایی کردن

 

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن
بند انداختن-برچیدن موی چهره ی زنان با نخ تابیده

به نام نقی، به کام تقی-سودی که از آن کسی است نصیب کس دیگری شود