به دو دو افتادن-گود رفتن چشم بر اثر ضعف یا بیماری
بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

رج کردن-رج بستن

از بیخ عرب بودن(یکسره منکر شدن، به‌کلی زیر چیزی زدن)

زمخت گفتن-دشنام دادن-سخنان درشت گفتن

 

آخرین تحویل(قیامت)

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

تخم مرغ کسی زرده نداشتن-حقه باز بودن

در پاسخ به زنگ تلفن یا خانه می‌گویند (یعنی می‌شنوم)

چار میخ-اذیت و آزار سخت

روغن کرمانشاهی-روغنی که در کرمانشاه از شیر گاو و گوسفند به دست می آورند و به ترین روغن زرد است
دَنگ-حیران و آشفته-سرگشته و شیدا

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی

آویزان کسی شدن(طفیلی کسی شدن)

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

خط افتادن-خراش افتادن
بفهمی نفهمی-مختصر-کم-نامحسوس-تااندازه ای

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

دست انداختن-ریشخند کردن-مسخره کردن
آب آتش مزاج(می سرخ)

دیوار حاشا بلند است-به آسانی می توان موضوع را انکار کرد

حلوا جوزی-آدم ساده دل و سر به راه-پر حوصله و مطیع

رو دست بالا آمدن-رقابت کردن-پیشی گرفتن

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

 

زبان باز کردن-توانایی گفتار پیدا کردن

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است

آن سفر-آن بار-آن دفعه

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

 

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

دو قورت و نیمش باقی بودن-با وجود بهره بردن فراوان هنوز ناسپاس بودن

 

راه خود را کشیدن و رفتن-بی هیچ مقاومت و اعتراضی جایی را ترک کردن

آمد نیامد(فرخنده بودن و نبودن)

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن-در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن

 

رودل-سنگینی معده
زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی

از ریش برداشتن، روی سبیل گذاشتن-کار غیرمنطقی و بی‌نتیجه کردن

چایمان-سرما خوردگی
حساب کسی را رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

 

انگشت در سوراخ مار کردن-دانسته خود را هلاک کردن

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

بچه ی-اهل ِ

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

خم گرفتن-فنی از کشتی

 

پیگرد-پی گیری-تعقیب

دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

 
 

 

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

خِل-خلط بینی

اسم شپش کسی منیژه خانم بودن(خودبزرگ‌بینی احمقانه داشتن)

خروس خوان-هنگام سحر

حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده
دست به دهن رسیدن-چیزی اندک ولی کافی برای معاش داشتن

پیش دستی کردن-سبقت گرفتن در انجام کار

خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده

دلمه شدن-بسته شدن

خیس شدن-تر شدن

خارشک-مردم آزار-سادیست

تمام و کمال-کامل-به تمامی

این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

خشک و خالی-مختصر و ناچیز
پاره آجر-شکسته ی آجر

اگشت توی شیر زدن و مایه گرفتن برای کسی(برای کسی نقشه کشیدن، از کسی بد گفتن)
افقی برگشتن(شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن)

دست بردار-دست بردارنده-ترک کننده

دو دستگی-اختلاف عقیده-عدم اتفاق

به رگ غیرت کسی بر خوردن-سخن یا عملی بر کسی ناگوار آمدن

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه
افسار پاره کردن(سرپیچی کردن، یاغی شدن)

پل زدن-در کار کسی مانع ایجاد کردن-رابطه ی دو کس را به هم زدن-روز میان دو تعطیل را تعطیل کردن

راست آمدن-درست درآمدن حدس و پیش بینی
پر در آوردن-بسیار خوشحال و سبکبال شدن

چاخان پاخان-دروغ

اختر- گذری-دیدار کوتاه-سرپایی
 

 
توالت رفتن-به دستشویی رفتن

حدس زدن-پنداشتن-گمان کردن

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن
دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

 

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

 

بامبه-توسری

آسمان غرمبه(صدای رعد، تندر)

دبه ی کسی را روغن کردن-با دادن پول و هدیه کسی را راضی کردن

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

 
دُهُل دریده-بی شرم-ناپارسا
بزن-شجاع-دلاور-اهل دعوا و مرافعه

پشت و رو کردن-برگرداندن جامه به صورتی که رو پشت و پشت رو شود

خرده بورژوا-مالک ابزار تولید ولی ناگزیر به کار برای دیگران

داماد سرخانه-دامادی که در خانه ی پدر زن زندگی می کند

رد خور-رد شدنی-سزاوار ترک کردن

 

خدا خدا کردن-بسیار آرزومند چیزی یا کسی بودن و آن را از خدا خواستن-پناه به خدا بردن
جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

زمین گذاشتن چیزی-چیزی را ترک کردن
خشتک-وسط درز دو پا در شلوار

 

چرک و خون-چرک آلوده به خون

 

زُل-خیره
خیط کردن-نگا. خیت کردن
باد به غبغب انداختن-تکبر کردن-خودخواهی نشان دادن
حساب راسته حسینی-رو راست-بی شیله پیله
خوش دوخت-لباسی که به اندازه و برازنده دوخته شده باشد

بی سر و ته-بی معنی-بی هوده-بی نظم

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

 

بی جا-نامناسب-بی مورد

الابختکی-اتفاقی-تصادفی
آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن
به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

تحویل دار-کسی که در بانک از مشتری پول می گیرد و یا به او پول می دهد

آلامد-باب روز-به‌رسم معمول

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

تو پوست کسی افتادن-کسی را وسوسه کردن

تره بار-میوه ها و سبزی ها

پُر توپ-خشمگین
بازداشتن-منع کردن-مانع شدن

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

بی همه کس-بی پدر و مادر

ازقحطی‌درآمده(گرسنه‌چشم، آدم ندید‌بدید)

حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

تن خواه گردان-پول نقدی که در موقع لزوم خرج هرینه های فوری می شود

چرک گرفتن-کثیف شدن-پاک کردن چرک

دار و دسته راه انداختن-برانگیختن یاران و طرفداران-ترتیب دادن گروه هواداران

 

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

چیز خور-مسموم شده

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

بازجویی کردن-تحقیق و بررسی کردن

بد آمدن-برخوردن به کسی-ناراحت شدن

پر افاده-متکبر-مغرور
چند منه ؟-به شوخی به کسی که دیر می آید و زود می رود می گویند: آمدی بگی چند منه ؟
دکمه را انداختن-دکمه ی لباس را بستن

آخر و عاقبت-نتیجه‌ی خوب

 

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

تِلِک و پِلِک-رخت و وسائل ناچیز خانه

خواربار-ارزاق-خوراک

رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک

پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن
دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی
آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ
بلبشو-هرج و مرج-شلوغی
پاتال-سالخورده-پیر

ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت-ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست
دوری-ظرف غذاخوری پهن

 

آرتیست‌بازی(انجام کارهای غیرعادی)

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

از خاک برداشتن(کسی را نواختن و به جایی رساندن)

 

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

رستم در حمام-درشت اندام و پهلوان نما
اینجانب(تعبیر گوینده یا نویسنده از خود)

دراز کش-افتاده-خوابیده

از حساب پرت بودن(در اشتباه بودن)

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

 

حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

دَم کسی را دیدن-رشوه دادن-آجیل دادن

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

تک و پو زدن-به هر دری زدن-با تمام درماندگی کوشیدن

چراغان-جشن و سرور پر چراغ

 

چراغ روشن کردن-ارزان کردن جنس

پاچه ورمالیده-بی شرم و پر رو-حقه باز
بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است
دله دزدی-عمل دله دزد
به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن
چاق کردن کاری-رو به راه کردن کاری-راه انداختن کاری

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن

بیل را پارو کردن-در کاری ناشیگری محض کردن

خبر مرگش-خدا مرگش بدهد

بجا-شایسته-در هنگام مناسب

 

دست مزد-اجرت-مزد کار

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی
از ته دل-از سر صدق و صفا
رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن

چغندر پخته-لبو

برج ریق-برج نامیمون و نامبارک

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

از صرافت چیزی افتادن(از انجام کاری منصرف شدن)

 

خبرکش-سخن چین

زدگی-لک یا خرابی در میوه یا پارچه

زیر پای کسی را خالی کردن-زیر پای کسی را جارو کردن

دفتر-جایی که دبیران-منشیان و کارمندان کار می کنند

پشت پا زدن به چیزی-چشم پوشی کردن از چیزی

آی زکی(در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود)

خاکه-خرده ی هر چیزی

زیر دست-تابع-فرمان بردار

آدم شش‌درچهار(شخص کوچک اندام و ریزنقش)

 
حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

از دور دستی برآتش داشتن(آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن)

اگر بمیری هم-به‌هیچوجه-هرگز

 
دل و دماغ نماندن برای کسی-حال و حوصله ای در کسی نبودن
آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)

آهوی خاور(آفتاب)

رفتگر-سپور-آشغالی

 

دق مرگ-دق کش

چرند بافتن-یاوه گفتن-حرف بی هوده زدن

اتر خان رشتی-آدم پرافاده

باری از دوش کسی برداشتن-رنج و زحمت کسی را کم کردن

درد گرفتن دل از اسهال

از بی‌کاری مگس پراندن-بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن
اهل محل(همه‌ی کسانی که در یک محل کار یا زندگی می‌کنند)

چشم ورقلمبیده-چشم بیرون زده

 

بند و بست-ساخت و پاخت-توطئه

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

دیم کار-کشاورزی که کشت خود را دیم زراعت می کند

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

دست تنها-بی یار-تنها
بازار گرمی کردن-تعریف کردن از کالا برای فروختن آن

اخم و تخم-ترش‌رویی-کج‌خلقی

پا پس کشیدن-عقب کشیدن

دور چیزی را خط کشیدن-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

دریافتی-حقوق

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

پول و پله-پول

حرف انداختن-در سخن کسی دویدن

زبر-خشن-غیر لطیف
خدا به سر شاهده-خدا بالای سر شاهد است
دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن
افتاده-فروتن-متواضع

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

حمله ور شدن-یورش بردن

 

از کرگی دم نداشتن خر-نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری
دال به دال-پشت سر هم

ریش سفید-مرد سالخورده و محترم

جُستن-چیز گمشده را یافتن

از دست دادن(گم کردن)

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

داغ کسی را تازه کردن-کسی را به یاد مصیبتش انداختن

ژست آمدن-برای افاده حالت به اندام و چهره دادن

خش خشه-نوعی اسباب بازی کودکان که به هنگام تکان خوردن صدای خش و خش از آن می آید

آتشی(تندخو، زودخشم)

دیر دم-آن چه که دیر دم می کشد
چپاندن-چیزی را به زور و فشار در چیز دیگری جا دادن-تپاندن
دلادل-پُر-نهایت بزرگی-شکم زن آبستن

 

خیز برداشتن-جستن-آماده ی حمله شدن

پاتیل در رفته-پیر و شکسته

زبان نفهم-کودن-بی شعور

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص

 
پینکی رفتن-چرت زدن

پت پتی-موتور سیکلت

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن
اوف شدن((به زبان کودکان) زخم شدن، درد داشتن)

بشکن بشکن-وقت شادی و شادمانی-جشن و سرور

دو به دو-دو تا دو تا

خرناس-نگا. خُرخُر

پیزر در جوال گذاشتن-در فریبکاری مهارت داشتن

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

پا پتی-پا برهنه

 

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

آیه‌ی یاس(آن که بدبینی را به کمال می‌رساند)
اول دشت((نزد کسبه) نخستین فروش بامداد)

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن

تحویل سال-سال گردش-لحظه ی وارد شدن به سال نو

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

بوی قرمه سبزی دادن سر-با زدن حرف های خطرناک موجب خطر جانی یا دردسر خود شدن

ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری

دستِ راست-سمت راست

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق