چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن
جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک

 
از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن(حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن)
الانه-همین حالا-هم اکنون

 

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)

زبان گرفتن-لکنت زبان-از حالات و گفتار مرده یاد کردن و دیگران را گریاندن

خون کردن-قتل کردن-آدم کشتن

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

چرخ کسی را چنبر کردن-به اصرار کسی را به کار واداشتن-پیله کردن

آب به آب شدن-تغییر آب و هوا دادن-بهبود یافتن به سبب سفر

زیر جلی-پنهانی-آهسته

چرند-حرف پوچ و بی معنی

روغن داغ-روغن گداخته

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه

 
رومیزی-منسوب به میز
دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر

دارا-ثروتمند

 

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

دندان گیر-قابل خوردن و جویدن-قابل توجه-پر سود

 

 
از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)
بو دادن-بوی بد دادن-مشکوک بودن
خاله شلخته-زن شلخته و بی احتیاط
رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

زدُ وازد-زیر و رو کردن کالا و سوا کردن نوع به تر

پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

این سفر-این بار

حق بردن-رشوه بردن-از راه حق و حساب گرفتن-درآمدی منظم داشتن

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)
خیر مقدم-خوش آمد
آب از دریا بخشیدن(از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن)
چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

پیله-مو

جلبی-حقه بازی-فاحشگی

دم بازی-چاپلوسی-تملق

از پشه گوشت کبابی خواستن-خواهش یا انتظاری نابه‌جا و نشدنی داشتن

از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن)

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

خر کسی از کرگی دم نداشتن-از حق خود گذشتن-از حرف خود برگشتن
 

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

 

از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه
ریختن مو-سخت وحشت کردن
خدا نکرده-امیدوار این طور نباشد
به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

افتادگی-پریشانی-احتیاج

برای کسی لقمه گرفتن-برای کسی کار پر دردسری تدارک دیدن-کسی را بد معرفی کردن

تپق-گرفتگی زبان
پیاز کسی کونه کردن-ماندگار شدن در جایی-میخ خود را کوبیدن

آنجا رفتن که عرب نی انداخت-به جایی دور و بی‌بازگشت رفتن

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی
 

آخرین تحویل(قیامت)

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

جفتک چارکش زدن-کنایه از جفتک زدن

چار چار کردن-داد و فریاد راه انداختن

دادار دودور-عِرض و ناموس زن-آلت تناسلی مرد-هارت و پورت

تو نگو من بگو-مشاجره-بحث

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

تنبان درآر-بی حیا-دریده

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

چند مرده حلاج بودن-چه اندازه جسارت و توانایی داشتن

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

 

ابوقراضه(ابوطیاره)

زینه-پله

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

دست به یقه شدن-دست به گریبان شدن

خدا روز بد نده-چشم بد دور-روز بد نبینید

 

دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

دست بلند کردن-بالا بردن دست به نشانه ی آمادگی پاسخ گویی-اعلام رای و نظر

دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

تاب برداشتن-خم شدن-شکم دادن-لوچ شدن چشم

 

خواهر و مادر-عرض و ناموس-خانواده

خون خون کسی را خوردن-بسیار خشمگین شدن و چیزی نگفتن

تریاکی-معتاد به تریاک

 

جُربزه-قدرت-توانایی

 

دایی قزی-دختر دایی

چار میخ کشیدن-سخت اذیت و آزار کردن

تخم چیزی ورافتادن-ریشه کن شدن

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن
اصحاب منقل-اهل گفت‌وگو و سخن

اوقات‌تلخی-ترش‌رویی-عصبانیت
آتش سوزاندن(شیطنت و شرارت کردن)

این خط و این نشان-عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری-نگویی که نگفتم.

روده درازی-پرحرفی-وراجی

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

خواب دیدن برای کسی-نقشه کشیدن برای استفاده یا کوبیدن کسی

چاشت-صبحانه-ناشتایی

تک خال-به ترین در میان هم ردیف های خود

دَم نقد-آماده-حاضر

خاج کشیدن-صلیب کشیدن

 

زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)
پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن
تخته زدن-پنبه زدن

آفتاب کسی به زردی رسیدن(به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی)

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

چشم گود شدن-لاغر شدن
دم موشی-هر چیز باریک و دراز
تنبان درآر-بی حیا-دریده
به عرصه رسیدن-به سن پختگی رسیدن-بزرگ شدن

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

چاسان فاسان-آرایش-بزک

جُستن-چیز گمشده را یافتن

بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)

 
ژل-مایعی برای شکل دادن موی سر

دل کسی آب شدن-به اوج تمنا رسیدن-بسیار مشتاق شدن-بی تاب شدن

بریده بریده-منقطع-پاره پاره-گسسته

 

حرف کسی را با شکر بریدن-انتقاد مودبانه از کسی که سخن آدم را قطع می کند

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

راه آمدن-سازش کردن-همراهی کردن

اتوکشیده(با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب)

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

اُزبَک(بی‌ریخت، ژولیده، ازخودراضی)
روی کسی را به زمین انداختن-درخواست کسی را رد کردن

از این حرف‌ها(مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد)

از کار در آمدن(آزموده شدن، نتیجه دادن)

ریش از دست کسی خلاص کردن-خود را رها کردن-در رفتن

دبنگ-احمق-کودن

 

پر گویی-روده درازی-پر چانگی

از شیر گرفتن-به دوره‌ی نوزادی پایان دادن

خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه

ابرو نازک کردن(ابرو تنگ کردن)
دیوانه بازی-انجام کارهای ابلهانه و نابخردانه
آب مریم-شیره‌ی انگور-عصمت و طهارت

 
پیت پیت کردن-پچ پچ کردن-نجوا کردن

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)

پیه چیزی را به تن مالیدن-خود را برای چیزی آماده کردن
اخت شدن با کسی(مانوس شدن با کسی)
بَر و بیابان-دشت و صحرا

 
خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

تاشو-آن چه روی هم تا و جمع شود

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

تا-توانایی

زیر آرنجی-بالشی که هنگام دراز کشیدن زیر دست و آرنج می گذارند

چله-چاق-چرب و چیلی

آسمان گرفتن-فراگرفته شدن آسمان با ابر یا مه

از دهان در رفتن(پریدن حرفی از دهان، بدون پیش‌بینی سخن راندن)

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

خر و پف-نگا. خرناس

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد

خرچنگ قورباغه-کج و معوج-درهم و برهم
انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن-هنگامه بر پا کردن-مردم را متوجه‌ی جایی کردن

خوش قلق-رام-خوش خوی

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

در آوردن پول-برای به دست آوردن پول و درآمد کوشیدن

دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن

پیسی-بد رفتاری-آزار
حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

 

پوشال-چیزهای سبک-میان تهی و بی ارزش

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

 

چوب الف-نشانه ای که با کاغذ می سازند و لای کتاب می گذارند-لاغر و باریک

 

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

 

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن

از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)
پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

 

رفت و روب-جارو و پارو-خانه تکانی-تمیز کردن منزل

 
مال دنیا

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

به تیر غیب گرفتار شدن-دچار حادثه ی ناگهانی شدن-ناگهانی فوت کردن

 
حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

دایی-برادر مادر-لقبی برای ابراز صمیمیت

ژوری-هیئت داوران

جاپیچ-جاکش-دلال محبت

چله دادن-برای مراسم چهلم مرگ کسی غذا دادن

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

اشک تمساح-گریه ی دروغین

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

تر دست-ماهر-شعبده باز

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

چین-یک بار درو-بک بار چیدن

 

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

با پا پس زدن و با دست پیش کشیدن- از بام خواندن و از در راندن

 

پایین دست-طرف پایین

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن
دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن
به بیراهه زدن-از بیراهه رفتن-از جاده ی اصلی منحرف شدن

 

زیر جلکی-پنهانی

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن

آن سفر-آن بار-آن دفعه

 

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

 

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

رو به قبله بودن-در خال مرگ بودن

 

 

دست چین-گزیده-منتخب

حال و احوال کردن-سلام و احوال پرسی کردن

آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)

خوش خوشان کسی شدن-بسیار لذت بردن

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

خروس بی محل-وقت نشناس-کسی که بی جا سخن می گوید یا بی موقع کاری می کند

خشکه نان-نانی که بیش از اندازه در تنور مانده و خشک شده است

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند

خشکه بار-نگا. خشکبار

بختک-کابوسی به شکل هیکل که در خواب بر سینه ی شخص نشسته و مانع تنفس آزاد او می شود

آتشخوار-ظالم-حرام‌خوار

چارقد-روسری زنانه

 
دستِ چپ-سمت چپ

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

بِدو-دوان دوان-کسی که بسیار می دود-سریع

چس خوری-خست-بخل

ته گرفتن-سوختن غذا
دور از جناب ب-لانسبت
 

چرب و چیلی-پر چربی-پر روغن

آب شدن قند توی دل-لذت بسیار بردن
حرف توی دهن کسی خشک شدن-از سخن گفتن باز ماندن
خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

دار زدن-اعدام گناهکار با آویختن از چوبه ی دار
انداختن باد به غبغب(تکبر کردن، قیافه گرفتن)

پسرخاله ی دسته دیزی-خویشاوندان نزدیک

دل به دل راه داشتن-احساس متقابل داشتن

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن

بریدن از کسی یا چیزی-دست کشیدن از چیزی-ترک کردن-قطع رابطه و دوستی

بردن از رو- از رو بردن

زبان به دهان کسی گذاشتن-به کسی حرف یاد دادن-حرف توی دهان کسی گذاشتن

حمالی-کار مفت و مجانی-کار پر زحمت

چار شانه-دارای شانه های پهن-کنایه از مرد خوش اندام

بچگی کردن-بیخردانه

رضایت نامه-نوشته ی حاکی از رضایت

آب و گاوشان یکی بودن(شریک و همدست بودن)

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

آی زکی-در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

چتری-به شکل نیم دایره-قوسی

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

پر کردن کسی-کسی را تحریک کردن

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن
اهل هیچ فرقه‌ای نبودن-به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن

خاطر داشتن-به یاد داشتن

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)
برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

بابت-مورد-زمینه-موضوع

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان
توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

پاشنه ی خانه ی کسی را در آوردن-کسی را با خواستن چیزی به ستوه آوردن
اشک خنک-گریه‌ی ساختگی

از این شاخ به آن شاخ پریدن(دائمن از موضوع منحرف شدن و به مطالب فرعی پرداختن)

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

زمین گذاشتن چیزی-چیزی را ترک کردن

 

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

 
بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده
پر زدن-به چیزی یا کسی اشتیاق فراوان داشتن

رو راست-پوست کنده-آشکارا-صریح-بدون ابهام

در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و بی اعتبار دانستن

حکیم باشی-پژشک تجربی و مدرسه نرفته

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن
انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

پا برهنه-بدون کفش

چشم چپ به کسی انداختن-دشمنی کردن با کسی

پا به پا شدن-تردید داشتن

دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب

حاجی لک لک-لک لک-شخص بلند قد

بدک-نه چندان بد

ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی

 

 
 

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

خبر چین-سخن چین-جاسوس

تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه

 

چلاندن-فشار دادن برای آب گرفتن

دریافت-گرفتن-ادراک

خوش خیالی-خوش دلی-بی خیالی

روزه ی کله گنجشکی-روزه ای که بچه ها تا نیمه های روز می گیرند

زاله بندی-مرزبندی در کشتزار-کرت بندی

حرامزاده-فرزند نامشروع-آدم بسیار زرنگ و مکار

دست مزد-اجرت-مزد کار

باعث و بانی-عامل-محرک-سبب-حامی

خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن

پت و پاره-ژنده-فرسوده

 

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن
دندان تیز کردن-طمع کردن
پس انداز-پول کنار گذاشته شده-صرفه جویی
از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

خیط شدن-نگا. خیت شدن

از عزا در آوردن(به دوره‌ی عزاداری پایان دادن)

جوش زدن دل-نگران و مضطرب بودن-در دلهره به سر بردن

 
خوش حرکت-خوش رفتار-طناز
به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

خون کسی را حلال کردن-کسی را کشتن

جیر جیرک-آدم پر سر و صدا-اهل داد و فریاد
در رفتن از جا-کنترل خود را ناگهان از دست دادن-ناگهان خشمگین شدن
جفت گیری کردن-جماع کردن حیوانات

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

افتادن تشت کسی از بام-رسوا شدن-باز شدن مشت کسی

زمین ماندن-معطل و معوق ماندن-باقی ماندن و انجام نگرفتن کاری

ابرو پاچه‌بزی(دارای ابروی پهن و پرمو، ابرو قجری)

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

چمباتمه-حالت روی دو پا نشستن و زانوان را بغل کردن

آبِ دندان-حریف ساده

بی پایه-دروغ-پوچ

دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود

از زیر بته عمل آمدن-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

رقاصی-کارهای بی هوده و سبک

حساب-هزینه-مخارج-میزان طلب

جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

دو لَتی-در دو لنگه ای

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)

خاله وارَس-آدم فضول

 

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن
زحمت کش-کارگر-پیشه ور

زهرمار خان-ترش رو-اخمو

 

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

 

بَر و بیابان-دشت و صحرا

ریقش را در آوردن-بیرون آوردن مواد درون امعا و احشا

جوخه-کوچک ترین یگان نظامی شامل هشت نفر

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

 

بد چشم-شور چشم-آن که چشم زخم برساند-مردی که به زنان نامحرم با شهوت بنگرد
خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر

پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری
بابت-مورد-زمینه-موضوع