پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

دماغ کسی چاق بودن-سالم و تندرست بودن-سر حال بودن

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

خط-راه-مسیر-مشی و مرام-مسلک-کنایه از نامه

تو سر کسی زدن بر کسب-منت گذاشتن-به رخ کسی کشیدن

پاچین-دامن زنانه

خدابیامرزی-درخواست بخشش

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

خرحمال-کسی که فقط کارهای دشوار می کند

پخمه-بی عرضه-خجالتی-ترسو

رشوه خوار-کسی که برای انجام کاری ناروا دستمزد دریافت می کند

دولت منزل-دولت سرا

 

خوابیدن-خراب شدن-فرو ریختن
دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

آدم دو قازی(شخص بی‌سروپای بی‌ارزش)

بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب

 

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

آواز دادن(خواستن)

اسپند روی آتش بودن-سخت نگران و دلواپس بودن-آرام و قرار نداشتن

جا دار-وسیع-فراخ

راپرت کردن-گزارش دادن-خبر دادن

چول-بیابان

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

جزوه کش-کسی که در مجالس ترحیم جزوه های قرآن را پخش می کند

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

بی ناخن-بی انصاف-کسی که به زیردست سودی نمی رساند

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن

بار سرکه- ترش ابرو

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

 
اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)

جاشو-باربر

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن

دست کسی در کار بودن-شرکت داشتن در کاری

 
دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق
حکیم باشی را دراز کردن-مجازات کردن بی گناه
ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

چاخان پاخان-دروغ

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

آینه‌ی بخت-آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد

خاله خرسه-دوست نادان

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است

 

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

تازه وارد-کسی که تازه وارد شده است
به درک- به جهنم

چشم مالیدن-هوشیار شدن-از غفلت در آمدن

زحمت کشیدن-کار کردن

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

ترشی انداختن-ترشی درست کردن-بی استفاده گذاشتن و به کسی ندادن چیزی

در آستین داشتن-حاضر و آماده داشتن

 

 
خاله وارسی-فضولی-تحقیق بی مورد
به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

 

زیر سبیل کسی را چرب کردن-رشوه دادن به کسی

به نام نقی، به کام تقی-سودی که از آن کسی است نصیب کس دیگری شود

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

تقاص گرفتن-انتقام گرفتن

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

پشت کاری را گرفتن-دنبال کردن کاری به قصد به پایان بردن آن

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

اجل معلق-مرگ ناگهانی

بیسار-فلان

اله و بله-چنین و چنان

دلگرم-علاقه مند-مشتاق

 

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

تا-لنگه-همتا

پیش پا افتاده-کم ارزش-حقیر-معلوم-آشکار

ژوری-هیئت داوران

 

برو برو داشتن-دارای مال و قدرت بودن-مورد توجه بودن- بر و بیا داشتن

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

در عالم هپروت سیر کردن-دارای خیالات واهی بودن-کاملن بی خبر بودن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن
به جان آمدن-به ستوه آوردن-به تنگ آوردن

 

 
دست چین-گزیده-منتخب

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا

دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

تردستی-مهارت-شعبده بازی

به عرصه رسیدن-به سن پختگی رسیدن-بزرگ شدن
بزن و برو-کسی که در کار-دقت و دلسوزی ندارد

این و آن را دیدن-برای انجام کاری از همه کمک گرفتن
بِر و بِر نگاه کردن-خیره نگریستن

در چاه افتادن-فریب خوردن

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

 

زیش ریش-تار تار-از هم جدا شده

دوره گرد-غیر ثابت-دست فروش

بریده بریده-منقطع-پاره پاره-گسسته

خود را به آب و آتش زدن-به هر وسیله ای متوسل شدن-هر خطری را استقبال کردن

با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

تخت-آسوده-رضایت بخش-صاف و هموار

بَزک-آرایش-چسان فسان

چشم خوردن-نظر خوردن

برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن

 

 

به هم زدن-قطع رابطه کردن

حال و بار-وضع زندگی
زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس
چوب آخر را زدن-پایان کاری را اعلام کردن-مانند در حراج

پینه بسته-دارای پینه-کبره بسته
پی جوری کردن-پی جویی کردن-دنبال نمودن

اشرفِ خر-حریصی که زیان کند-نه خود خورد و نه به دیگران خوراند

 

خالی خالی-بدون چیز دیگری

خنک شدن دل-آسایش خاطر پس از گرفتن انتقام
خورده برده-ملاخظه و پروا

 
جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

زین و یراق کردن-برای کاری آماده شدن-رفتن به جایی
آب و خاک(میهن، دیار)
دلچرکین-کسی که از چیزی اکراه پیدا کرده است

روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

جد و آباد-آبا و اجداد-پدر و پدر بزرگان

دست کسی رو شدن-مچ کسی باز شدن-حیله ی کسی آشکار شدن

از زیر کار در رفتن-تن زدن و نپذیرفتن کاری-کار را جدی نگرفتن

دسته جمعی-باهم-گروهی

حَرَج-مسئولیت-تکلیف

خرده خر-کسی که آذوقه ی خانه را روز به روز می خرد نه یکجا

چشم و همچشمی-رقابت

راه آهن-دو خط آهن موازی که قطار بر آن حرکت می کند

الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

زمین گذاشتن سر-مردن
خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز
خرت و پرت-اثاثه ی کم بها-خرده ریزه

 

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن

خوش لعاب-زود جوش-خوش مشرب

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

چسی درکن-آدم پر مدعا

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

این خاکدان-دنیا

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه

 

خایه-بیضه-جرات

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

ترکیدن بغض- بغض کسی ترکیدن

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

از پشت خنجر زدن(به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن)

پس پناه-جای خلوت در خانه یا کوچه-پستو
 

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

دلادل-پُر-نهایت بزرگی-شکم زن آبستن

دماغ تیز داشتن-شامه تیز داشتن

از مرحله پرت بودن-یکسره بی‌اطلاع بودن

تا برداشتن-تا شدن-خم شدن

خانه خراب-بدبخت شده-بی چیز شده-زیان دیده

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن

 

 

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

 

بلا به سر کسی آوردن-کسی را به زحمت و دردسر انداختن-به کسی آسیب رساندن

زلف-موهای جلو سر و بناگوش
پول و پله-پول

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

روده بر شدن-سخت خندیدن-از شدت خنده بی حال شدن
پت پتی-موتور سیکلت

 
جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

 
جای شکرش باقی است-باید سپاس داشت که از این بد تر نشده است

 

زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

دنگ دنگ-صدای برخورد دو چیز سخت به هم

 

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

دست کسی به دهانش رسیدن-از تهی دستی بیرون آمدن-محتاج نبودن

دوبلور-دوبله کننده

خوب-کافی-بسیار

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

خندق بلا-شکم

چلچل-خال خالی-ابلق

زبون-حقیر-توسری خور
اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)
پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

خلاص کردن-تمام کردن-کشتن

خربزه قاچ کردن با اتوی شلوار-بسیار آراسته بودن و به خود پرداختن

اهل هیچ فرقه‌ای نبودن-به کارها و چیزهایی که ناباب شمرده می‌شوند معتاد نبودن

در رفتن تلنگ-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

آیَم سایَم-گاه‌کاهی

آدم عوضی-کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست-بدطینت

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

ریسک کردن-به کاری خطرناک دست زدن

خدا وکیلی-صادقانه-راست و درست

دست به دست گشتن-هر از گاهی نزد کسی بودن-از دستی به دست دیگری رفتن

از ته دل-از سر صدق و صفا

زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

تاج گل به سر کسی زدن-کار نیکی در حق کسی کردن

پر در آوردن-بسیار خوشحال و سبکبال شدن

پا خوردن-فریب خوردن

آدم بی‌سر و پا(متضاد آدم درست‌وحسابی)

زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

ازرق شامی-اخمو-ترشرو

راستی راستی-حقیقتن-واقعن

پا زدن-حق را پایمال کردن-زیان رساندن

درمانگاه-جای درمان بیمار

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی
ارنعوت-آدم ستبر و پرزور و بی‌انصاف

دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد

 

از دولت سر-به لطف کسی-از برکت وجود کسی

خوش آب و هوا-معتدل-کنایه از جایی که در آن وسایل خوشی فراهم باشد

 

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)

خرافاتی-آن که به خرافات باور دارد-عقب مانده

تیار-درست و آماده

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

اخت بودن(سازگار و هماهنگ بودن، مانوس بودن)

دل رحم-مهربان
زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن
دور از شما ب-لانسبت
توی دل کسی را خالی کردن-کسی را ترساندن-ناامید کردن
پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند
چهارتا شدن چشم کسی-سخت تعجب کردن کسی-خیره ماندن از تعجب

جاکن شدن-به حرکت در آمدن

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

 

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

دوا دادن-دوا خوراندن-مسموم کردن-مشروب خوراندن

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی

پَلِه-پول

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

 
بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف

پیش بها-بیعانه

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

 
دو دل-مردد-بی تصمیم

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر

جُستن-چیز گمشده را یافتن

 

بار گذاشتن-نهادن ظرف غذا بر اجاق برای پخته شدن

دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

 

دس دسی-خطابی همراه با دست زدن به کودکان نوپا

 

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

آب به چشم آمدن(طمع کردن)

جاکن شدن-به حرکت در آمدن
خال-نقطه ی سیاه-لکه
بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

پا به رکاب-آماده ی رفتن

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی

تپه گذاشتن-بول کردن

آسمان سوراخ شدن(رویداد بزرگ پیش آمدن)

حسن دله-آدم ولگرد و بیکاره

آت و آشغال(وسایل کهنه و بی‌مصرف)

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

پاتال-سالخورده-پیر

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

خرده کاری-کار جزیی

پشتک چار کش-نوعی بازی که کسی خم شده و کسی از پشت بر کمر او می جهد-جفتک چارکش

دخانیات-کشیدنی ها مانند توتون و تنباکو و مانند آن ها

 

زیر دست-تابع-فرمان بردار

حاجیت-بنده

خُلق تنگ-عصبانی-خشمگین

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

تو پر-دارای اطلاعات زیاد-آدم سنگین

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

حق آب و گل-امتیاز-اعتبار

آزار داشتن(انجام کاری به قصد اذیت دیگری، کرم داشتن)

 

خونسرد-آرام-بی خیال

خیس کردن-ادرار کردن به خود

آسمان را سِیر کردن(سخت خوشنود بودن، لذت بسیار بردن)

انداختن پشت گوش(سهل‌انگاری کردن، دیر انجام دادن، کوتاهی کردن)

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن

چغندر پخته-لبو

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

خوردن-مغلوب شدن-شکست یافتن-فرودادن
اتصالی کردن-در یک مدار یا سیم‌های برق جریان ناخواسته روی دادن

چندش-لرزش ناگهانی بدن-حالت نامطبوع

دو به دو-دو تا دو تا

جای سفت-وضعیت سخت
بی سر و پا-پست-فرومایه

 

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن
چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است
باریک اندام-لاغر و ظریف