واکنش­ها و پاسخ­های جنسی انسان

پاسخ جنسی، یک تجربه روانی فیزیولوژیک واقعی است. انگیختگی^[1] هم با محرک­های روانشناختی ایجاد می­شود و هم با محرک­های جسمی. میزان تنش هم از لحاظ فیزیولوژیک تجربه می­شود و هم از لحاظ هیجانی و با ارگاسم به طور طبیعی، ادراک ذهنی اوج واکنش جسمی و تخلیه وجود دارد. رشد روانی- جنسی، نگرش­های روانشناختی نسبت به تمایلات جنسی و نگرش به شریک جنسی مستقیماً با فیزیولوژی پاسخ جنسی انسان ارتباط دارند و بر آن تاثیر می­گذارند (اوحدی، 1384).

مشهورترین مطالعات مربوط به تغییرات فیزیولوژیکی در فعالیت جنسی، توسط ویلیام مستزر و ویرجینا جانسون انجام شده است. براساس یافته­های این دو پژوهشگر، پاسخ جنسی در انسان دارای چهار مرحله است که عبارتند از: مرحله 1) میل جنسی^[2]  مرحله2) برانگیختگی^[3]  مرحله 3) ارگاسم^[4] مرحله 4) فرونشینی^[5] (نیکخو و آوادیس یانس، 1380).

مرحله 1) میل جنسی: این مرحله از مراحلی که صرفاً از طریق فیزیولوژی شناخته می­شود. متمایز است و گنجاندن آن در این طبقه بندی، نشان دهنده توجه روانپزشکان به انگیزش­ها^[6]، سائق­ها^[7] و شخصیت^[8] است. این مرحله با تخیلات جنسی و میل به برقراری جنسی مشخص است (کاپلان،1994، ترجمه پورافکاری، 1382).

مرحله 2- برانگیختگی: این مرحله در اثر تحریک روانشناختی (تخیلی^[9] یا وجود شیء محبوب^[10]) یا تحریک فیزیولوژیک (نوازش^[11] یا بوسه^[12]) یا ترکیب هر دو ظاهر می­شود و شامل احساس ذهنی لذت^[13] است (اوحدی، 1384).

نشانه­های این مرحله در زن با لیز و مرطوب شدن مهبل که با فاصله­ای در حدود ده ثانیه پس از تحریک موثر پدید می­آید. کلیتوریس سفت و متورم می­شود. نوک پستان راست می­شود. لبهای کوچک و بزرگ دستگاه تناسلی در زن­ها ضخیم تر می­شود. این مرحله از چند دقیقه تا چند ساعت به طول می­انجامد (دژکام، 1381).

 مرحله 3- ارگاسم: مرحله اوج لذت جنسی است که همراه با رفع تنش جنسی^[14] و انقباضات موزون عضلات میاندوراه^[15] و دستگاه تناسلی لگن است. در زنان، ارگاسم با سه تا پانزده انقباض ثلث تحتانی واژن و انقباض­های قوی و پایدار رحم از عمق به طرف گردن رحم^[16] مشخص است (کاپلان، 1994،ترجمه پور افکاری،1382).

تغییرات دیگری چون حرارت غیر ارادی و ارادی عضلانی، زیاد شدن فشارخون و تعداد ضربان قلب روی می­دهد. زنان می­توانند ارگاسم­های متعدد و متوالی هم داشته باشد (دژکام، 1381).

مرحله 4- فرونشینی: بازگشت بدن به حالت سکون اولیه، احساس آرامش، خوشی و رفع تنش عضلانی از مشخصات این مرحله است.  با ظهور ارگاسم این مرحله سریع روی می­دهد (دژکام، 1381).

در طول این مرحله، سکوی اوج لذت جنسی ناپدید شده و از حجم خون رگهای مهبل کاسته می­شود. رحم به عقب و جایگاه آغازین خود باز می­گردد. لبهای بزرگ و کوچک واژن نازک شده و به هم نزدیک می­شوند و مهبل از نظر طول و پهنا شروع به کوتاه شدن کرده و به وضعیت قبل از انگیختگی باز می­گردد. اندازه و نوک پستان به حالت طبیعی باز می­گردد و گلگونی یا برافروختگی پوست ناپدید می­شود. بعلاوه سرعت تنفس، ضربان قلب و فشارخون به سطح قبل از تحریک جنسی باز می­گردد و با پدیدار شدن یک احساس رخوت و آرامش کلی همه ماهیچه­های بدن شل و آرمیده می­شوند (نیکخو و آوادیس یانس، 1380).

[1] -Arousal

[2] – Sexual Desire

[3] – Excitement

[4] – Orgasm

[5] – Resolutions

[6] – Motivations

[7] – Drives

[8] – Personality

[9] – Fantasy

[10] – Love Object

[11] – Stroking

[12] – Kissing

[13] – Subjective Sense Of Pleasure

[14] – Release Of Sexual Tension

[15] – Perineal

[16] – cervix