بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های فلفل Capsicum annuum.L با استفاده از …

شکل ۴-۲- شکل شماتیک تجزیه علیت
۴-۵-نتیجه‌گیری کلی
نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها برای ویژگی‌های مورفولوژیکی نشان داد که بین ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر کل در سطح احتمال ۱% اختلاف معنیداری وجود داشت. بالا بودن ضرایب تغییرات فنوتیپی برای بیشتر صفات و اهمیت آن در گزینش ژنوتیپهای برتر، جمعیت ژنوتیپهای بومی مورد بررسی را می‌تواند به عنوان یک منبع اصلاحی مناسب مطرح سازد. نتایج مقایسه میانگین بیانگر تنوع وسیع برای ویژگی‌های مورد بررسی در ژنوتیپهای مختلف بود. همچنین ویژگی‌های بررسی شده در مقایسه میانگین بسته به نوع ارقام متفاوت بود که اغلب واربتههای مورد مطالعه تفاوت معنیداری را نشان دادند. مقادیر آمارههای توصیفی ویژگی‌های مهم مورد مطالعه نشان داد که این صفات برای گزینش و معرفی در مراحل بعد مهم میباشد مقادیر حداقل و حداکثر ویژگی‌های بررسی شده خیلی متنوع بودند همچنین در بررسی آمارههای توصیفی، بیشترین دامنه تغییرات مربوط به ویژگی‌های وزن تر، وزن خشک، ارتفاع گیاه، طول میوه و عملکرد بود و صفات قطر ساقه، طول دم میوه، ضخامت دیواره میوه و فتوسنتز کمترین دامنه تغییرات را به خود اختصاص دادند. به علت وراثت‌پذیری عمومی بالای صفات مورد مطالعه، نتیجهگیری می‌شود که این صفات تحت تأثیر اثرات افزایشی ژن‌ها بوده و گزینش برای صفات مزبور موفقیت‌آمیز خواهد بود. در این تحقیق وراثت‌پذیری عملکرد در حد متوسط بود که بیانگر تأثیر بیشتر محیط روی این صفت است. و طول میوه ، عرض میوه، ضخامت دیواره میوه، طول دم میوه، وزن تر و خشک میوه دارای میزان وراثتپذیری بیشتری بود که حاکی از تأثیرپذیری کمتر این ویژگیها از عوامل محیطی میباشد. مقادیر ضریب تنوع بیانگر بالاترین ضریب تنوع ژنتیکی برای ویژگی مورد مطالعه بود، میباشد. بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی مربوط به عرض میوه و ضخامت دیواره بود. ویژگی‌های پهنای چتر میوه، شاخص اسپد، فتوسنتز، وزن تر و وزن خشک دارای کمترین ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی بود. اختلاف ناچیز موجود بین ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای ویژگی‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد که بخش عمده تنوع موجود ناشی از تفاوت ژنوتیپی می‌باشد و محیط تأثیر اندکی دارد. هرچه نسبت تنوع ژنوتیپی به فنوتیپی زیاد باشد، بازدهی انتخاب بیش‌تر بوده و بهتر میتوان ژنوتیپهای مطلوب را از نامطلوب تشخیص داد. همبستگیهای معنی‌دار بالا می‌تواند حاکی از نقش مهم این صفات در گزینش غیرمستقیم برای عملکرد باشد در بررسی همبستگی بیشترین ضریب همبستگی را بین عرض میوه و عملکرد عنوان کردند و بالاترین ضرایب همبستگی منفی به ترتیب برای ویژگی‌های پهنای چتر میوه و وزن تر میوه و بین ارتفاع گیاه با وزن تر میوه مشاهده شد. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی جهت تعیین نقش هر یک از ویژگیها در تنوع و برای توجیه واریانس بین صفات مورفولوژیکی و ویژگی‌های ژنوتیپ‌های فلفل بکار گرفته شد. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی متغیرهای مورد مطالعه به ده مؤلفه کاهش یافتند. تنوع بالا در ارقام فلفل به تعداد مؤلفه‌های تشکیل‌شده بستگی دارد که در این آزمایش ۱۰ مؤلفه اول که حدود ۹۵ درصد از واریانس کل را توجیه نموده است که این نتیجه به نوبه خود در افزایش سرعت و تکرار آزمایشات، بالا بردن دقت آزمایش و کاهش حجم آزمایش و دادهها موثر واقع می‌شود. گروهبندی نمونهها به دلیل تعیین شباهتها و فواصل یا خویشاوندی و دوری ژنوتیپ‌ها انجام میپذیرد که با این روش فاصله ژنتیکی میان گروهها مشخص می‌شود. تفاوت بین گروههای تشکیل‌شده ارقام مورد بررسی رانشان میدهد که در این پژوهش ۴۲ ژنوتیپ فلفل در ۴ خوشه مجزا و به ۱۳ زیر خوشه بر اساس ویژگی متفاوت تقسیم شدند که از این ویژگی‌های مهم در برنامه‌های اصلاح بهره میبرند. در گروه‌بندی و تفکیک ژنوتیپ‌های فلفل شرایط کشت و اقلیم منطقه نیز تا بسزایی داشت. نتایج آنالیز رگرسیون و تجزیه علیت نیز نشان داد که ۸ صفت مورفولوژیکی وارد مدل شدند و از بین این ویژگیها، صفت وزن خشک به تنهایی ۶۴% از تغییرات عملکرد را توجیه نمود. این صفت همچنین در بین ویژگی‌های مورفولوژیکی، در بررسی تجزیه علیت بیانگر تأثیر مستقیم و مثبت بالایی بر عملکرد کل بود.
۴-۱۱- پیشنهادات
آزمایشات و نشانگرهای مولکولی دقیق تر برای تأیید تنوع ژنتیکی و برای تفکیک ژنوتیپ‌های بومی، استفاده شود.
از توده های برتر در برنامه‌های اصلاحی استفاده شود.
ژنهای مهم را با نشانگرهای مولکولی پیوسته نشانمند کرده و آن‌ها را حفظ نماییم.
در تامین اطلاعات لازم و ضروری برای جداسازی و همسانه کردن ژنهای ژنوتیپهای مختلف فلفل با استفاده از موقعیت آن‌ها اقدامات و کارهای لازم صورت پذیرد.
ویژگی‌های فیتوشیمیایی، فیزیولوژی و فنولولوژیکی در مناطق مختلف جغرافیایی بررسی گردد.
منابع
امیری اوغان، ح.، م. مقدم، م.ر. احمدی، م. ولیزاده و م.ر. شکیبا. ۱۳۸۱. وراثتپذیری عملکرد دانه و اجزا عملکرد کلزا در شرایط عادی و تنش خشکی. مجله نهال و بذر، جلد ۱۸ (۲): ۱۹۹-۱۷۹٫
اهدایی، ب. ۱۳۷۳. اصلاح نباتات. نشر دانشگاهی مشهد. ۴۵۶ صفحه.
پیوست، غ. ۱۳۸۸. سبزیکاری، ویرایش پنجم، انتشارات دانش‌پذیر، تهران، ۵۷۷ صفحه.
جعفرنیا، س، همایی، م، ۱۳۸۷. کشت گلخانه ای خیار، گوجه فرنگی، فلفل وتوت فرنگی. مجتمع آموزش کشاورزی سبز ایران.
جعفری، ع.، نصرتی نیگجه. م. و حیدری شریف آباد. ح.۱۳۸۲. بررسی عملکرد علوفه،صفات مورفولوژیکی و صفات کیفی در ۱۸ رقم و اکوتیپ یونجه زراعی Medicago sativaدر دو شرایط مطلوب و تنش خشکی. فصل نامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع،تهران، شماره ۱۱، ۶۳-۱۰۳٫
چاولا، اچ.اس(۱۳۸۲) “اصول بیوتکنولوژی گیاهی”. (ترجمه فارسی، محمد، ذوالعلی، جعفر). انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. ۴۹۵ صفحه.
چوگان، ر. ۱۳۸۶. روش های تجزیه ژنتیکی صفات کمی در اصلاح نباتات، نشر مرکز آموزش کشاورزی، ۲۷۰صفحه.
حجازی، الف. الف؛ و م. شاهوردی؛ و ج. آردفروش.۱۳۸۳. روش‌های شاخص در تجزیه گیاهی. تألیف. یاش. پی. کالرا. چاپ اول، انشارات دانشگاه تهران، تهران، ۳۰۱ صفحه.
دانشور، م.ح، ۱۳۸۹. پرورش سبزی، چاپ ششم، انتشارات دانشگاه شهید چمران، خوزستان، ۲۰۵-۲۰۸ صفحه.
دهقان نیری، ف، محمدی، سید ابولقاسم (۱۳۸۳) ” انتخاب به کمک نشانگرهای مولکولی”. مجله علوم زراعی. ۴۸ -۷۶ صفحه.
رضایی، ع. و ا. سلطانی. ۱۳۷۷. مقدمه ای بر تحلیل رگرسیون کاربردی، انتشارات دا نشگاه صنعتی اصفهان. ۲۹۴ صفحه.
رضوی، ف. ۱۳۷۷. شناسایی ژنوتیپهای بومی به در برخی از نقاط استان اصفهان (شهرستان اصفهان، فلاورجان و نطنز) پایان نامه کارشناسی ارشد باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
سازمان جهاد کشاورزی ایران (۱۳۹۱). اداره آمار سازمان جهاد کشاورزی
سمیعی، ک (۱۳۸۳) “بررسی تنوع ژنتیکی در شبدر با استفاده از نشانگرهای مولکولی و مورفولوژیک”. پایان‌نامه کارشناسی ارشد اصلاح‌نباتات. دانشکده کشاورزی. دانشگاه صنعتی اصفهان.