اهداف آموزش ضمن خدمت
اهداف آموزش ضمن خدمت :
اهداف آموزش ضمن خدمت میتواند با توجه به شیوههای تقسیمبندی، نوع مخاطب و
بهرهبردای و فلسفه اجرایی با یکدیگر متفاوت باشد. میرکمالی به نقل از برخی صاحبنظران، اهداف آموزش ضمن خدمت را در شش دسته هدفی شامل؛ آشنایی با سیاستها و رویههای سازمان، اصلاح مهارتهای ویژه اصلاح روابط انسانی، حل مسئله، اصلاح روشهای مدیرتی و نظارتی و کارآموزی میداند
(میرکمالی، 1388).
امام جمعه به نقل از فتحی، اهداف آموزش ضمن خدمت را شامل؛ افزایش توانایی حرفهای و پرورش تواناییهای بالقوه برای انجام دادن مسئولیتها، آماده کردن افراد برای تصدی وظایف و مسئولیتهای جدید، ارتقای سطوح دانشی، بینشی و مهارتی کارکنان، ایجاد رفتار مطلوب و متناسب با ارزشهای پایدار جامعه در کارکنان، افزایش رضایت شغلی و بهبود روحیه، افزایش قابلیت انعطاف در کارکنان نسبت به اعمال روشهای جدید، ایجاد روح همکاری، ایجاد زمینههای استفاده از حداکثر منابع موجود و موارد همانند آن بیان میدارد (امام جمعه، 1382 ).
سعیدی بیان میدارد که اهداف آموزش ضمن خدمت را میتوان در سه مقوله فردی، سازمانی و اجتماعی تقسیمبندی نمود. از جهت فردی، اهداف آموزش ضمن خدمت معادل انتظارات مرتبط بر آموزش و پرورش شامل رشد و توسعه استعدادهای فردی شرکتکنندگان، شناسایی رغبتها، تغییر و بهبود نگرشها و افزایش رضایتمندی، آمادگی برای خودشکوفایی و خودسازی و بهرهمندی از حیات فردی بهتر دانست. در بعد سازمانی، به روز در آوردن دانش، تخصص و مهارتهای شغلی و بهبود روشهای انجام کار، افزایش کمی و کیفی خدمات و تولیدات، ایجاد روحیه همکاری و همزیستی سازمانی، بهبود روحیه افراد و بالا بردن رضایت شغلی و تقلیل غیبتها، امکان جایگزینسازی متخصصان در شرایط اضطراری، افزایش آگاهی و انعطافپذیری در استفاده از روشها و امکانات، کاهش هزینه، آشناسازی کارکنان با حقوق و امتیازات شغلی و خطمشیهای سازمانی و افزایش تعهد و مسئولیتپذیری و تلاش برای بهبود عملکرد و کارایی سازمانی مدنظر میباشد و در نهایت در بعد اجتماعی فراهم شدن زمینههای رشد و توسعه فردی و اجتماعی در سطح ملی و منطقهای و جهانی از اهدافی است که به صورت غیرمستقیم بر آموزشهای ضمن خدمت مرتبط است (سعیدی، 1383،و میرسپاسی،1386،).
هدف های اجتماعی ، سمت دهنده اصلی برنامه ها و عملیات مؤسسات و سازمان های مختلف است. توجه به این اهداف ، مدیران و کارکنان را قادر می سازد تا بر مبنای ایدئولوژی ، فرهنگ ، نظام اقتصادی و شعائر ملی ، اهداف و نحوه حرکت به سوی آنها را در ارگان های مربوط ترسیم و با تنگناهای محیط شغلی از مواضع مشخص و شناخته شده بر خوردار کنند . طبیعی است که درک عمیق مسائل اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی که در واقع رابطه مستقیم با هدف های اجتماعی دارند برای طراحان و تصمیم گیران رده های بالاتر سازمان ، از اهمیت بیشتری برخوردار است ، به همین دلیل است که مدیران باید از آموزشی برخوردار شوند که این گونه تواناییها را تقویت کند .
تأمین هدف های سازمانی ایجاب می کند که قابلیت ها و مهارتهایی که برای انجام وظایف محوله و ایفای نقش ها لازم است به تناسب نیاز و ضرورت ، تقویت شود .
اهم مزایایی که می توان در جهت نیل یه اهداف سازمان ، برای آموزش و بهسازی کارکنان قائل شد به شرح ذیل خلاصه می شود :
1- بهبود در نحوه انجام وظیفه و کم و کیف کار
2- امکان جایگزین کردن متخصص ها در شرایط اضطراری
3- امکان استفاده از صنایع داخلی و کاهش هزینه ها از این راه
4- کاهش حوادث و ضایعات
5- ایجاد و ثبات بیشتر در سازمان
6- کاهش میزان تفاوت ها و افزایش قدرت خودکاری.(شکوهی،1387)
وحدت و تناسب بین شخصیت افراد و مسئولیت های واگذار شده به آنان و دانش و توان کاری در وجود انسان ایجاد رضایت می کند ، به عبارت دیگر انسان هر چه بهتر بتواند کاری به انجام رساند از خود و نتیجه کار خود راضی تر است . کاردانی نه تنها به استحکام و اتکاء به خود می افزاید ، بلکه به عنوان یک سرمایه ارزنده حرفه ای و تخصصی اطمینان بخش زندگی مطلوب تر در آینده است .تکامل علم و دانش و تکنولوژی در کلیه رشته های تخصصی و لزوم تجهیز و رشد افراد متناسب با روند تکاملی علوم و فنون بعنوان دانش افزایی
4- وجود تغییرات در سیاست ها و برنامه ها در خط مشی های سازمان و لزوم توجیه و هماهنگ سازی تناسب دادن آن افراد با آنان مانند تغییر در کتب درسی ، تغییر در روشها ، تغییر در نظام آموزشی ، تغییر در ابزارها و تکنولوژی آموزشی و غیره .
5- ضرورتهای موردی بنا به مقتضیات مکانی و زمانی مانند آموزشهای تکاملی کارکنان . (نِگی ،2009)
2-24دلایل و ضرورت آموزش ضمن خدمت
بدیهی است ضرورت آموزش در سازمان ها بر هیچ شخصی پوشیده نیست جان “دیبولد”، “گراهام”، “بی ام باس”، و”جی اوکان” و دیگران هرکدام دلایل و ضرورت هایی را برای آموزش در سازمان ها ، فهرست کرده اند در این مبحث سعی شده است به طور اختصار به نظرات این سه صاحبنظران شاره شود:
“جان دیبلود” دلایل و ضرورت های آموزش در سازمان ها را به شرح زیر مطرح می کند(دیبلود،ترجمه الوانی،1379)
“بی ام باس” و “جی اوکان” اشاره می کنند که سه عامل اصلی وجود دارد که فعالیت های آموزشی کارکنان را ضروری ساخته اند:
اتوماسیون و مکانیزه کردن کارخانه برای بقاء سازمان ضروری است . افزون بر این، آموزش کارکنان برای کسب مهارت بیشتر نیاز اساسی و مهم است.
با افزایش ماشینی شدن، اتوماسیون و توسعه تکنولوژی، بسیاری از سازمان‌ها به صورت یک سازمان پیچیده در آمدهاند. این پیچیدگیها نیاز به آموزش و باز آموزشی در تمام سطوح از مدیران سطح بالا تا کارگران را ضروری ساخته است
رشد و پیچیدگی های سازمانی منجر به بروز مشکلات انسانی نظیر از خود بیگانگی، مشکلات درون فردی و درون گروهی و غیره شده است. به همین دلیل آموزش برای حل مشکلات انسانی در سازمان ها ضرورت می یابد(جزایری،1383).
گراهام معتقد است که در اکثر مواقع آموزش به علت جوابگویی به برخی رویدادها صورت می گیرد ،مانند:
تغییر در شیوه های کار
شناخت پایین بودن راندمان
نیاز به دانش جدید برای اجرای روش های مدرن انجام کار
ترفیع یا انتقال کارکنان ممتاز(گراهام،1387)
دوره های ضمن خدمت می توانند در زمینه بهبود ارائه خدمات و تولیدات به طرق مختلف هم به فرد و هم به سازمان کمک کنند.
1- در ارتباط با فرد، ایجاد فرصت برای:
– افزایش میزان آگاهی افراد نسبت به وظایف خود
– انجام بهترودقیقتر وظایف ومسئولیت های افراد
– بهره گیری ازشیوه وروش های مناسب ابتکاری درانجام وظایف
2- در ارتباط با سازمان، فراهم آوردن امکانات:
– تحقق سریعتر اهداف سازمان
– افزایش کمیت و کیفیت تولیدات و خدمات
– تقبل هزینه های سازمان
– ایجاد فضای اعتمادو تفاهم در محیط کار
– افزایش میزان همکاری کارکنان با یکدیگر
– افزایش هماهنگی افراد با مدیریت
نهایتا˝ هدف نهایی این دوره ها توسعه توانایی های نیروی کار است به ترتیبی که وظایف سازمانی با مهارت و صرف کمترین هزینه صورت گیرد(آبیلی،1392).